LỊCH SỬ GIÁO HỘI CÔNG GIÁO VIỆT NAM

Lm Trần Anh Dũng, Paris


Non sông gấm vóc đất nước Ðại việt đón nhận Tin Mừng cứu độ Ðức
Kitô từ những ngày đầu thế kỷ XVI . "Khâm Ðịnh Sử Việt Thông Giám Cương
Mục " ghi nhận sự kiện :"năm Nguyên Hoà nguyên niên(1533), tháng ba,
ngày. đời vua Lê trang Tôn, có người Tây Dương tên I-nê-Khu lén vào xã
Ninh Cường, xã Quần Anh huyện Nam Chân, và xã Trà Lũ huyện Giao Thuỷ,
âm thầm truyền bá Da Tô tả đạo (1) . Năm 1533 ghi dấu vàng son ,và lịch sử truyền giáo của Giáo Hội Công Giáo Việt nam có thể phân chia làm ba giai đoạn :

Năm 1802, Vua Gia Long thống nhất sơn hà, mở ra
triều đại nhà Nguyễn, tình hình ổn định, lắng đọng. Tình trạng Giáo Hội
Công Giáo Việt nam được ghi nhận như sau :

Giáo phận Ðàng Trong : 1 giám mục, 5 hừa sai, 15 thầy cả và 60.000 tín hữu

Giáo phận Tây Ðàng Ngoài : 1 giám mục, 4 thừa sai, 41 thầy cả và 120.000 giáo dân.

Giáo phận Ðông Ðàng Ngoài : 1 giám mục, 4 thừa sai, 41 thầy cả và 140.000 giáo dân.(2)

Hạt giống Tin Mừng được gieo vào lòng dân Việt, âm thầm lớn lên và đâm
hoa kết trái; nhưng biết bao giông tố kinh hoàng, bắt bớ, giam cầm, tra
tấn, thảm sát và phân sáp các tín hữu vì niềm tin sắt son vào Ðức Kitô
qua những thăng trầm lịch sử các triều đại :

-30.000 anh hùng Việt nam Tử Ðạo dưới thời Chúa Trịnh Ðàng ngoài; Chúa nguyễn và Nhà Tây Sơn ở Ðàng Trong.

-40.000 chiến sĩ đức tin đã anh dũng tuyên
xưng đức tin dưới ba triều đại: Minh Mạng (1820-1841), Thiệu Trị
(1841-1847) và Tự Ðức (1848-1883).

-60.000 tín hữu kiêu hùng chết vì tin vào Chúa Kitô do việc bắt bớ, thảm sát, phân sáp của phong trào Văn Thân (1862-1885).

Trong số 130.000 tiền nhân anh dũng hi sinh mạng sống để bảo vệ đức tin :

-64 vị được tôn phong "chân phước" do Ðức Thánh Cha lêo XIII ngày 07-05-1900

-8 vị được nâng lên hàng "chân phước" do Ðức Thánh Cha Piô X ngày 15-04-1906 và thêm 20 Vị vào ngày 11-04-1909 .

-25 Vị được tuyên xưng "chân phước " do Ðức Thánh Cha Piô XII ngày 29-04-1951 .

117 Chân phước tử đạo Việt nam gồm có 96 Vị thánh Việt nam, 10 Thánh
thuộc hội Thừa sai ba lê và 11 Vị thuộc dòng Ða minh Tây ban Nha. Các
ngài bao gồm mọi thành phần dân Chúa :

-8 Giám mục (6 dòng Ða Minh, 2 Hội Thừa sai Ba Lê )

-50 linh mục (37 linh mục Việt nam, 5 giáo sĩ dòng Ða Minh Tây ban Nha và 8 thừa sai Pháp )

-16 thầy giảng và 1 chủng sinh (Tôma Trần văn Thiện )

-42 giáo dân (1 phụ nữ : Thánh Annê Lê thị Thành ).

Theo giòng thời gian, giữa 117 anh hùng đức tin có :

-2 Vị tử đạo thời Chúa Trịnh Doanh (1740 -1767 )

-2 Vị đổ máu đào dưới đời Chúa Trịnh Sâm (1767 -1782 )

-2 Vị đời Vua Cảnh Thịnh (1782 - 1802 )

-57 Vị tử đạo đời Vua Minh Mạng (1820 - 1841 )

-3 Vị đời Vua Thiệu Trị ( 1841 - 1847 )

-51 Vị dưới đời Vua Tự Ðức (1847 - 1883)

Bên cạnh những vị thừa sai và thầy cả can trường, sống chết với đoàn
chiên để bảo vệ đức tin, vẫn còn những thừa sai âm thầm thu thập những
tài liệu, nghiên cứu, như giám mục Jean Louis Taberd (Từ ) (MEP) với sự
cộng tác tích cực của chủng sinh Philipphê Phan văn Minh và Gioan Ðoàn
trinh Hoan ( hai vị Thánh linh mục tử đạo tương lai ) tại chủng viện
Pénang. Các vị lưu lại hai cuốn tự điển được đánh giá cao về phương
diện ngữ học Việt Nam :

* Nam Việt Dương hiệp Tự Ðiển (Dictionarium Anamitico - latinum ), sách dày 820 trang, khổ lớn 21 cm x 27 cm .

* Dictionarium latino - Anamiticum, dày 708 trang với 85 trang
phụ lục học tiếng Latin; 135 trang đàm thoại 4 thứ tiếng Việt - Latin -
Pháp - Anh ; "Inê Tử Ðạo văn " dài 563 câu và phụ thêm "An Nam Ðại Quốc
hoạ đồ " (75 x 50 cm), sách ấn hành tại Bengale (Ấn Ðộ) vào năm 1838 .

Năm 1868, dưới triều Vua Tự Ðức, một chiếu chỉ được ban hành, triều đình phân loại hai hạng con dân trong nước :"lương dân " bao gồm những con dân hiền lành, lương thiện, an phận thủ thường; và "dữu dân
" là những người theo đạo "Da Tô ", đạo Tây phương, những người xấu như
chính từ ngữ "dữu " diễn tả, dữu là tên loài cỏ dại, mọc chung và phá
hoại ruộng lúa? Phải chăng triều đình muốn áp dụng hình ảnh dụ ngôn
"giống cỏ dại " trong Tin Mừng Matthêu 13,24-30 ? Vì thế, những đóng
góp xây dựng bảo vệ đất nước của sĩ phu Công giáo như Nguyễn trường Tộ
không được triều đình nhà Nguyễn chấp nhận .
Máu đào tử đạo
làm phát sinh hạt giống đức tin, vào cuối thế kỷ XIX, tình hình Giáo
Hội tăng trưởng không ngừng, trong cánh đồng truyền giáo có thêm sự góp
mặt của các dòng tu đến từ Âu Châu : Dòng Kín chiêm niệm, Dòng Sư huynh
Lasan, Dòng Chúa Quan Phòng, Dòng Thánh Phaolô thành Chartres tiếp tay
trong các hoạt động văn hoá, xã hội. Thống kê vào năm 1889 của 8 giáo
phận như sau :

1-Giáo phận Tây Ðàng Trong
: Giám mục Jean Dépierre Ðễ (MEP), 52 thừa sai, 42 thầy cả, 189 nhà thờ
và nhà nuyện, 2 chủng viện với 214 chủng sinh, 1 nhà Dòng Kín, 12 cơ sở
xã hội Dòng Phaolô thành Chartres với 130 nữ tu, 4 nhà Dòng Mến Thánh
Giá với 295 dì phước, 110 trường học dạy 7.236 học sinh, 5 viện mồ côi
chăm sóc 620 trẻ em, 5 bệnh viện thường xuyên điều trị 4000 bệnh nhân
và 56.000 giáo hữu .

2-Giáo phận Ðông Ðàng Trong : Giám mục Désiré Van
Camelbeke (MEP), 25 thừa sai, 14 thầy cả, 40 nhà thờ, 1 chủng viện với
54 chủng sinh, 12 nhà dòng nữ với 440 nữ tu, 2 viện mồ côi chăm sóc 894
em, 10 trường học dạy 472 học sinh và 17.773 giáo dân .

3-Giáo phận bắc Ðàng Trong : Giám mục Louis Marie Caspar
Lộc (MEP) 20 thừa sai, 26 thầy cả , 58 nhà thờ và nhà nguyện, 2 chủng
viện với 51 chủng sinh, 7 tu viện với 420 chị em Dòng Mến Thánh Giá, 34
trường học dạy 920 học sinh, 2 viện mồ côi chăm sóc 200 em và 19.932
giáo dân .

4-Giáo phận Cao Miên : 1 Giám mục, 26 thừa sai, 3 thầy
cả, 24 thầy giảng, 58 nhà thờ và nhà nguyện, 1 chủng viện với vơi 96
chủng sinh, 3 tu viện Dòng Chúa Quan Phòng với 42 nữ tu, 3 tu viện dòng
Mến thánh Giá, 4 viện mồ côi 2 bệnh viện, 5 trường học dạy 1.947 học
sinh và 17.500 bổn đạo .

5-Giáo phận Tây Ðàng Ngoài : Giám mục Pierre Jean Marie
Gendrau Ðông (MEP), 43 thừa sai, 97 thầy ca, 3 củng viện với 355 chủng
sinh, 425 nhà thờ và nhà nguyện và 200.000 tín hữu .

6-Giáo phận Ðông Ðàng Ngoài :
giám mục José Terres Hiến (OP), 8 giáo sĩ Ða minh Tây ban Nha và 2 Việt
nam, 32 thầy cả, 82 thầy giảng, 40 đại chủng sinh, 281 tiểu chủng
sinh, 3 tu viện với 58 nữ tu Ða Minh, 6 nữ tu dòng Phaolô thành
Chartres, 1 bệnh viện, 4 viện mồ côi, 21 hạt với 208 họ đạo và 41.120
tín hữu .

7-Giáo phận Nam Ðàng Ngoài : Giám mục Louis Pineau Trị (MEP), 22 thừa sai, 59 thầy cả, 2 chủng viện với 160 chủng sinh, 58 trường học dạy thường xuyên 2.410 học tròvà 72.000 tín hữu .

8-Giáo phận Trung Ðàng Ngoài : Giám
mục Mazime Fernandez Ðịnh (OP), 12 giáo sĩ Ða minh Tây ban Nha và 4
Việt Nam, 66 thầy cả, 52 đại chủng sinh, 66 tiểu chủng sinh, 19 tu viện
nữ Ða Minh, 3 bệnh viện, 710 họ đạo và 189.110 giáo dân (3)

Những thập niên cuối thế kỷ XIX, Giáo Hội quan tâm thiết lập các nhà in để phổ biến sách kinh, giáo lý, tu đức, phụng vụ,
Kinh Thánh, các lọai tự điển, sách giáo khoa như nhà in Tân Ðịnh, Kẻ
Sở, Ninh Phú đường, Trung hòa, Làng Sông ... Về mặt văn hoá có những
tác phẩm lịch sử, tự điển, phiên dịch của Trương vĩnh Ký và Huỳnh tịnh
Của; về phần thiêng liêng tu đức không thể không đề cập đến các sách
của cha Phaolô Qui, cha Hồ ngọc Cẩn. Tuần báo "Nam Kỳ địa phận " phát
hành liên tục từ năm 1908 - 1945 (4)

III. PHÁT TRIỂN TRONG PHỤC VỤ ( THẾ KỶ XX)

Cánh đồng truyền giáo Việt nam thắm đậm máu đào tử
đạo để tăng trưởng không ngừng. Trong phiên họp ngày 30-06-1924 dưới sự
chủ toạ của Giám mục Henri Lecroat (SJ) thanh tra Toà Thánh, các giám
mục miền Ðông Dương đã đề nghị Bộ Truyền Giáo đổi tên các giáo phận, từ
đây các giáo phận sẽ lấy tên thành phố có Toà Giám mục thay vì sử dụng
danh xưng theo hành chánh dân sự. Toà thánh thiết lập Tòa khâm Sứ tại
Ðông Dương, đặt tại Phủ Cam, Huế, vào năm 1925. Vào đúng 400 năm (1533-
1933) sau ngày Tin Mừng được rao giảng trên đất Việt, Ðức Thánh Cha Pio
XI đã tấn phong Giám mục tiên khởi Việt Nam : Gioan Baotixita Nguyễn bá
Tòng ngày 11-06-1933 tại Ðền thờ Thánh Phêrô.

Ðức Khâm sứ Colomban Dreyer triệu tập công đồng
Ðông Dương tại Hà Nội từ 16-11 đến 06-12-1934 với sự tham dự của 19
giám mục, 5 bề trên thượng cấp các dòng Ða Minh, Phan Sinh, Xitô, Chúa
Cứu Thế và Hội linh mục Xuân Bích cùng với 21 linh mục cố vấn và chuyên
viên, chia thành 5 tiểu ban nhóm họp, thảo luận và đúc kết thành quả
"Quy chế mục vụ công đồng Ðông Dương " gồm 5 cuốn với 426 khoản nhằm
mục đích :

-Thiết lập tiệm tiến hàng giáo phẩm Việt nam .

-Ðào tạo và thăng tiến hàng giáo sĩ Việt nam nhằm đáp ứng nhu cầu mục vụ thời đại.

-Cổ võ tinh thần sống đạo và truyền đạo của giáo dân qua các phong trào công giáo tiến hành .

Thành qủa đường hướng mục vụ của công đồng ghi dấu bước tiến quan
trọng, nhiều giáo phận mới được chia và thành lập : Giáo phận Phát
Diệm, Thanh Hoá (1932), Thái Bình (1936), Vĩnh Long (1938), Lạng Sơn
(1939), Cần Thơ (1955), song song với việc tuyển chọn và liên tiếp tấn
phong các giám mục Việt Nam : Gm hồ ngọc Cẩn (1935), Gm Ngô đình Thục
(1938), Gm Phan đình Phùng (1940), Gm Lê hữu Từ (1945), các Gm Trịnh
như Khuê, Phạm ngọc Chi, Trương cao Ðại (OP), Hoàng văn Ðoàn (OP)
(1950), Gm Trần hữu Ðức (1951), Gm Nguyễn văn Bình và Nguyễn văn Hiền
(1955) .

Theo nhịp thăng trầm của đất nước, hiệp định Genève
ngày 20-07-1954, phân chia hai miền nam bắc; số đông giáo sĩ, tu sĩ nam
nữ và hơn 650.000 giáo hữu di cư vào miền nam; Giáo Hội miền Bắc còn
lại trong 10 giáo phận có : 7 giám mục,374 linh mụ và số ít tu sĩ phục
vụ 750.000 tín hữu ( 5 ).

Theo thống kê Bộ Truyền Giáo, Giáo Hội tại Miền nam
năm 1957 có : 1.100.000 giáo dân, 67.854 tân tòng, 254 đại chủng sinh,
1.672 thầy giảng và 1.264 linh mục. Giáo Hội phát triển không ngừng để
phục vụ tha nhân qua các môi trường tôn giáo, văn hoá, xã hội : Viện
đại học công giáo Ðàlạt khánh thành năm 1958; Giáo Hoàng Học Viện Pio X
khai giảng năm 1958 do các giáo sĩ Dòng Tên đảm trách .

Ðể kỷ niệm 300 năm thành lập hai giáo phận đầu tiên
(1659 - 1959 ) và ghi dấu sự phát triển của giáo Hội Việt nam : Ðại Hội
Thánh Mẫu toàn quốc được tổ chức tại Saigon ngày 17 đến 19-02-1959 dưới
sự chủ toạ của Ðức Hồng y Gregogio Agagianian, quyền Tổng trưởng Bộ
Truyền Giáo .

Và ngày 24 -11-1960 qua Tông thư "Venerabilium Nostrrorum " Ðức Thánh
Cha Gioan XXIII thiết lập hàng Giáo Phẩm Công GiáoViệt Nam " với ba
Giáo tỉnh : Hà Nội, Huế, và Sàigòn. Tông Thư được công bố ngày Lễ kính
Ðức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội, ngày 08-02-1960 :

-Giáo tỉnh Hà Nộibao gồm các Giáo phận Lạng Sơn, Hai Phòng, bắc Ninh, Hưng Hoá, Thái Bình, Bùi Chu, Phát Diệm, Thanh Hoá và Vinh .

-Giáo tỉnh Huế gồm các giáo phận : Quy Nhơn, Nha Trang và Komtum .

-Giáo Tỉnh Saigon quy tụ các giáo phận Vĩnh Long, Cần Thơ, và ba giáo phận mới được thành lập : Ðàlạt, Mỹ Tho và Long Xuyên .

Hạt giống Tin Mừng đâm sâu trong lòng đất mẹ, phát sinh hoa trái đời
sống đức tin kiên cường của người tín hữu, thêm nhiều Giáo phận mới
liên tục được thiết lập : Giáo phận Ðà nẵng (1963), Phú Cường và Xuân
Lộc (1966), Ban Mê Thuộc (1967) và sau cùng là Phan Thiết (1975). Trong
hoài bão và ước vọng mang Tin Mừng Ðức kitô cho các dân tộc lân bang
như Cao miên, Ai lao, và Thái lan, Hội Thừa sai việt nam được thành
hình năm 1972 .

Biến cố tháng 4 năm 1975, một số đồng bào di tản, vượt biển ra nước
ngoài; đất nước hoàn toàn thống nhất, sức sống của Mẹ Giáo Hội Việt Nam
kiên cường, mãnh liệt dưới sự hướng dẫn tinh thần của Hội Ðồg Giám Mục
Việt nam. Trong phiên họp đầu tiên tại Hà Nội, ngày 01-05-1980, các
Giám mục Việt Nam minh định và cương quyết theo đường hướng mục vụ
:"Giáo Hội Việt Nam sống Phúc âm và hoà mình giữa lòng dân tộc ".

Lần đầu tiên tong dòng lịch sử Giáo Hội Việt nam, Ðức Tổng Giám Mục
Giuse Maria Trịnh như Khuê, Tổng giám Mục Hà Nội, đuợc thăng lên hàng
Hồng Y tiên khởi do Ðức Thánh Cha Phaolô VI vào ngày 30-06-1978.

Ngày vinh quang, khải hoàn, ngày 19-06-1988, Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô
II đã long trọng tôn phong 117 Thánh Tử đạo Việt nam tại Công trường
Thánh Phêrô với sự tham dự của hàng ngàn giáo hữu Việt nam trong niềm
tri ân các tiền nhân anh dũng, bất khuất, trung kiên đổ máu đào vì niềm
tin son sắt vào Ðức Kitô và Giáo Hội .

Như lời Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II trong sứ điệp gửi cho Hội Ðồng
Giám Mục Việt Nam dịp kỷ niệm 25 năm thành lập (1960-1985) :" Nếu hạt
giống hôm qua gieo vào lòng lịch sử đã có một quá khứ oai hùng, cũng sẽ
bảo đảm muôn phần phong phú cho tương lai mùa hoa nở trong vườn hoa
Giáo Hội Việt Nam của quý chư huynh " .

Theo bản thống kê năm 1995, Mẹ Giáo Hội Việt nam hôm nay hiện diện
trong 25 giáo phận, với 4 triệu 500.000 tín hữu,trên tổng số 73 ttiệu
dân, chiếm 6,5 % dân số toàn quốc; được chăm sóc bởi 32 Giám Mục, 1866
linh mục, 850 đại chủng sinh trong 6 Ðại chủng viện : Thánh Giuse
(Thành Phố Hồ chí Minh), Cần Thơ, Sao Biển Nha Trang, Xuân Bích Huế,
Vinh Thanh, và Thánh Giuse Hà Nội. Hiện diện giữa lòng dân Chúa còn có
các cộng đoàn tu trì, sống đời chiêm niệm hay hoạt động tông đồ, mỗi
ngày càng tăng trưởng về phẩm cũng như lượng .

Số tu sĩ các dòng nam là 1.523 trên toàn nước; được ghi nhận vào năm
1993 : Dòng Biển Ðức (53 đan sĩ), Dòng Chúa Cứu Thế (124 tu sĩ), Dòng
Tên (40), Dòng ÐaMinh Lyon (9), Tỉnh Dòng Ða Minh Việt Nam (112), Dòng
Ðồng Công(140), Dòng Ðức Mẹ người nghèo (10), Dòng Lasan (66), Dòng
Phan Sinh Việt Nam (109), Dòng Sa-lê-diêng (108), Dòng Thánh Thể (20),
Dòng Xitô (230), Dòng Thánh Tâm Huế (40), Dòng Thánh Giuse Nha Trang
(50), Dòng Tiểu Ðệ Giêsu (6), Hội linh mục Xuân Bích (13). Và các tu
hội đời nam : Tu Hội Nhà Chúa (59), Tu Hội Nhà Chúa truyền giáo (3), Tu
hội Nhập Thể tận hiến ( 33), Tu Hội Tôi Tá Thánh Linh (5) .

Ơn gọi "Hiến Dâng Phục Vụ " nữ được thống kê vào năm 1993 như sau :
Dòng Biển Ðức (21 đan sĩ), Dòng Cát Minh (73), Dòng Clara (18), Dòng
Con Ðức Mẹ Mân Côi (245 nữ tu), Dòng Con Ðức Mẹ phù hộ (23) Dòng Ðức Bà
(30), Dòng Ðức Bà Truyền Giáo (65), Dòng Nữ Lasan (25), Dòng Phan Sinh
Thừa Sai Ðức Mẹ (103), Dòng Thánh Phaolô thành Chartres (300), Dòng
Thánh Phaolô Thiện Bản (4)Dòng Nữ tu bác ái Vinh Sơn (250), Dòng Con
Ðức Mẹ, Mẹ Thiên Chúa (60), Dòng Khiết Tâm Ðức Mẹ Nha Trang (110), Dòng
Thánh Phao lô Mỹ Tho (134), Dòng Thánh Phaolô Ðà Nẵng (320), Dòng Ðức
Mẹ người nghèo (4), Dòng Nữ tỳ Chúa Giêsu linh mục (142), Dòng Nữ tỳ
thánh Thể (20), Dòng Cát Minh Bình triệu (73), Dòng Mến Thánh Giá Hưng
Hoá (51), Dòng Mến Thánh Giá Thánh Mẫu Hà Nội (139), Dòng Mến Thánh Giá
Thanh Hoá (52), Dòng Mến Thánh Giá Lưu Phương Phát Diệm (22), Dòng Mến
Thánh Giá Vinh Xã Ðoài (167), Dòng Mến Thánh Giá Huế Cố Ðô (263), Dòng
Mến Thánh Giá Cái Nhum (131), Dòng Mến Thánh Giá Thủ Thiêm (287), Dòng
Mến Thánh Giá Cái Mơn (292), Dòng Mến Thánh Giá Chợ Quán (318), Dòng
Mến Thánh Giá Phát Diệm (303), Dòng Mến Thánh Giá Thanh Hoá Ðàlạt
(263), Dòng Mến Thánh Giá Hà Nội Thủ Ðức (71), Dòng Mến Thánh Giá Tân
Bình Nha Trang (106), Dòng Mến Thánh Giá Quy nhơn (221), Dòng Mến Thánh
Giá Cần Thơ Sóc Trăng (77), Dòng Mến Thánh Giá Tân Lập Thái Bình (91),
Dòng Mến Thánh Giá Tân An (20), Dòng Mến Thánh Giá Bắc Ninh (65), Dòng
Mến Thánh Giá Tân Việt (74), Dòng Mến Thánh Giá Phan Thiết (63), Dòng
Mến Thánh Giá Huế, Xuân Lộc (77), Dòng Chúa Quan Phòng (496), Dòng Con
Ðức Mẹ đi viếng (96), Dòng Con Ðức Mẹ Lavang Phú Cường (60), Dòng Con
Ðức Mẹ Vô Nhiễm (66), Dòng Ðức Mẹ Trinh Vương (192), Dòng Nữ Vương Hoà
Bình Ban mê Thuộc (123), Dòng nữ ÐaMinh Lạng Sơn (82), Dòng Nữ ÐaMinh
Rosa de Lima Thái Bình-Bắc Ninh- Hải Phòng (297), Dòng Nữ ÐaMinh Thánh
Thể (7), Dòng Nữ ÐaMinh Thánh Tâm (140), Dòng Nữ ÐaMinh Tam Hiệp, Bùi
Chu nam (151), Dòng tự hiến ÐaMinh Bùi Chu bắc (137), Dòng Chúa Giêsu
Hài Ðồng (2),Dòng Tiểu Muội Chúa Giêsu (8), Dòng Dâng Truyền (10), Dòng
Ảnh Phép lạ Komtum (63). Và các tu hội đời nữ :Tu Hội bác ái (30), Tu
Hội nữ lao động truyền giáo (16), Tu Hội Nhập Thể tận hiến (67), Tu Hội
Nô Tỳ Thiên Chúa (68), Tu Hội Nô Tỳ Công Giáo Maria (45), Tu Hội Tôi tá
Thánh Tâm (20), Tu Hội Thăm Viếng (100). Tổng số tương đối là 8.822 nữ
tu trên toàn quốc ( 6 ) .

Sau 20 năm (1975-1995) phát triển tại hải ngoại, Cộng đồng công giáo
Việt nam bao gồm khoảng 300.000 tín hữu trên 27 quốc gia định cư (
khoảng 15 % người Việt nam tại hải ngoại ) được phục vụ bởi 633 linh
mục, 30 tu sĩ, 31 phó tế vĩnh viễn, 96 Ðại chủng sinh, và 241 nữ tu ( 7 ) .

Năm 1997, năm thật đặc biệt với giáo xứ Việt Nam tại Paris mừng kỷ niệm
50 năm (1947-1997) thành lập : đây là cộng đoàn tín hữu Việt Nam tại
hải ngoại kỳ cựu nhất. Thánh lễ tạ ơn do Ðức tổng Giám Mục Mario
Tagliaferri, Sứ Thần toà thánh tại Pháp chủ tế vào ngày 11-05-1997 .

Ngày 09-03-1998, Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II đã bổ nhiệm Ðức Cha
Gioan Baotixita Phạm minh Mẫn làm Tổng Giám Mục Tổng Giáo Phận Thành
Phố Hồ chí Minh và Ðức Cha Têphanô Nguyễn như Thể làm Tổng giám Mục
Tổng Giáo phận Huế .

Hàng trăm ngàn tín hữu hành hương về linh Ðịa La Vangđể tham dự tam
Nhật đại lễ kỷ niệm 200 năm đức Mẹ hiện ra tại La Vang (1798-1998) từ
13 đến 15-08-1998 là một biến cố tôn giáo trọng đại, là lễ chung của
Giáo Hội Công giáo Việt Nam. Thánh lễ bế mạc do Ðức hồng y đặc sứ
Phaolô Phạm đình Tụng chủ tế với sự hiện diện của nhiều Giám Mục và
linh mục đồng tế. Toàn thể dân Chúa tạiViệt nam được mời gọi sám hối,
đổi mới đời sống , học hỏi noi gương Mẹ Maria và " Cùng Mẹ LaVang tiến
về Năm Thánh Cứu Ðộ 2000 " .

Mùa xuân 1999, Mùa xuân của Giáo Hội Việt Nam trước ngưỡng cửa năm 2000
với việc Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II bổ nhiệm 5 tân Giám Mục : Ðức
tân giám mục Phêrô Trần đình Tứ, Giám mục Phú Cường, tấn phong tại Roma
ngày 06-01; Ðức tân giám mục Bùi văn Ðọc, Giám mục Mỹ Tho, tấn phong
tại Nhà Thờ Chính Toà Ðàlạt ngày 20-05 ; Ðức tân giám mục Giuse Ngô
quang Kiệt, giám mục Lạng Sơn và Ðức tân Giám mục phó Giuse Trần xuân
Tiếu, Giáo phận Long Xuyên, tấn phong ngày 29-06 tại Nhà Thờ Chính Toà
long Xuyên. Và Ðức tân giám mục Phêrô Nguyễn Soạn, Giám Mục Quy Nhơn,
tấn phong ngày 12-08-1999 tại Nhà Thờ Chánh Toà Quy Nhơn .

Hội Ðồng Giám mục Việt Nam trong phiên họp thường niên từ ngày 11 đến
16-10 tại Ðại chủng viện Sao Biển Nha Trang được báo tin vui về Ðại
chủng viện Xuân Lộc mở cửa đón nhận chủng sinh các giáo phận Xuân Lộc,
Ðàlat, và Phan thiết sau thời gian dài chờ đợi .

Lịch sử Giáo Hội Công Giáo Việt nam, một minh chứng hùng hồn đức tin
quả cảm, hiên ngang của dân Chúa giữa lòng quê hương và đồng bào, bước
theo tấm gương sống đức tin can trường của các thế hệ tiền nhân tử Ðạo.
Người tín hữuViệt Nam hiên ngang làm chứng nhân của Tin Mừng, sống niềm
tin mãnh liệt vào Ðức kitô trên non sông đất Việt; người giáo dân Việt
Nam hải ngoại kiên trì giữ vững và sống đức tin trên các miền đất mới
theo bước chân, tinh thần truyền giáo của Thầy giảng Anrê Phú yên tử
đạo ngày 27-06-1644, được Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II tôn phong lên
hàng chân phước vào ngày 05-03 tại Quảng Trường Thánh Phêrô dịp Ðại Năm
Thánh 2000 .

Ðồng hành với chân phước Tử đạo Thầy giảng Anrê Phú Yên, mẫu gương
người giảng viên giáo lý thế kỷ 17, hiên ngang truyền giảng Tin Mừng và
dâng hiến mạng sống giữa tuổi 19 thanh xuân vì tin tưởng tuyệt đối vào
tình yêu cứu nhân độ thế của đức Kitô : "hôm qua, hôm nay và mãi đến
muôn đời ". (Dt. 13,8 ) .

CHÚ THÍCH

(1)Khâm Ðịnh Sử Việt Thơng Giám cương Mục, quyển XXXIII, tờ 6a và 6b .

(2)Eugène L.Louvet, Les Mission catholiques au XIXè siècle, trang 207 .

(3)Adrien launay, Atlas des Missions de la socìt des MEP, Lille 1890 .

(4)Trần anh Dũng, Sơ thảo thư mục Công Giáo Việt nam, Paris 1992

(5)Trần anh Dũng, Lịch sử biên niên G.HC.G.Việt nam, Orlando, 1986

(6)nguyễn ngọc sơn, người Mục tử Cộng đồng, 1994, trang 74-80

(7) Niên lịch Công Giáo Việt nam 1995, Dân Chúa Âu Châu phát hành .